TÜRK HAVA KURUMU

THK Cumhuriyet'in ilanından 16 ay sonra 16 Şubat 1925'de Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün emirleriyle "Türk Tayyare Cemiyeti" adıyla kuruldu.

Cemiyet'in kuruluş amacı; Türkiye'de havacılık sanayisini kurmak havacılığın askeri, ekonomik, sosyal ve siyasal önemini anlatmak; askeri, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak; bütün bunlar için gerekli araç ve gereci hazırlamak; personeli yetiştirmek ve UÇAN BİR TÜRK GENÇLİĞİ yaratmaktır.

Türk Hava Kurumu bu amacını gerçekleştirmek için 23 Nisan 1926'da Türk Havacılığının gereksinimi olan teknik personelin eğitilmesi amacıyla "Tayyare Makinist Mektebi"ni hizmete açtı. Aynı yıl Alman Junkers Tayyare Fabrikasıyla işbirliği yaparak "Kayseri Uçak Fabrikası'nı" kurdu. Alman Junkers lisansıyla A-19 ve A-20 uçaklarını üretti ve bu uçakların bakım ve onarımlarını yaptı. Fabrika, 1929 yılında Milli Savunma Bakanlığı 'na devredildi.

Türk Hava Kurumu, uzun süren bir Kurtulus Savaşı'ndan yeni çıkmış, yorgun ve yoksul bir halkın, Türk Halkı'nın inanılmaz büyüklükteki maddi-manevi desteğiyle can buldu. Bu destekle ilk 10 yıl içinde 351 uçak satın alarak Türk Silahli Kuvvetleri'ne bağışladı.

Türk Hava Kurumu, 1927 yılında, havacılık faaliyetlerinin dünya çapında gelişmesini sağlayan ve sportif havacılık konusunda uluslararası boyutta en üst düzeyde organ olan Uluslararası Havacılık Federasyonu'na (FAI) üye olmak için başvurdu. 2 yıllık bir uğraşıdan sonra 1929'da FAI'ye tam üye oldu. Kurum o günden beri ülkemizi, hava sporları konusunda, yurt içinde ve yurt dışında başarıyla temsil etmektedir.

1931 yılında, Pilot Vecihi Hürkuş kendi atölyesinde ürettiği uçakla Ankara'dan havalanarak küçük bir Türkiye turu yapmayı başardı. 1932 yılında Cemiyet'in yurt dışında eğittiği mühendislerden Selahattin Reşit Bey ve ekibi motor ve pervanesi dışında tüm parçaları Türk malı olan ilk ulusal tipteki uçağımızın (MMV-1) prototipini üretti. Bu üretim bütün yurtta çok büyük heyacan yarattı. 1935'de alınan kongre (Genel Kurul) kararıyla Cemiyet'in ismi "Türk Hava Kurumu" (THK) olarak değiştirildi.

" İSTİKBAL GÖKLERDEDİR !"

Bu, o yılların coşkusu içinde söylenen sadece bir çift güzel söz değil, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti'nin önüne konulan bir hedef oldu. Bu amaçla 3 Mayıs 1935'de Türkkuşu kuruldu. Atatürk'ün yıllar boyu her gittiği yerde konuşmalar yaparak gençliğe vermek istediği havacılık aşkı, havacılık coşkusu, kısa sürede sonuca ulaştı ve gençler akın akın Türkkuşu'na koşmaya başladı. Kurum, Vatan göklerine aralarında Atatürk'ün manevi kızı ve dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha GÖKÇEN'in de bulunduğu, birçok değerli eleman yetiştirdi.

Pespeşe açılan paraşüt, planör, motorlu uçuş ve model uçak okulları, 10 Temmuz 1936'da hizmete giren İnönü Planör Kampı, 1937'de açılan Etimesgut Motorlu Uçuş Kampı ve aynı yıl yapılan Ankara ve İzmir Paraşüt kuleleri, binlerce gencimizi biraraya getirdi. Havacılık öyle bir hızla gelişti ki, Türkkuşu Öğretmenlerinden pilot E. Âli Yıldız, 12 Haziran 1938 günü 14 saat 20 dakika süren bir planör uçuşuyla dünya rekoru kırdı. Öğrencisi Ziya Aydoğan isimli pilotumuz Türk Hava Kurumunun İnönü Eğitim Merkezi'nden Kayseri'ye kadar, 466 km’lik bir mesafeyi planörle uçtu.

THK'nin planör eğitimleri için gerekli olan planörler, Kurum'un Akköprü Atölyesi'nden sağlanıyordu. Bu atölyede 1940 yılına kadar yüzlerce planör üretimi, motor ve planör onarımları yapıldı. 1940 yılı sonlarında ise Akköprü'de sınırlı bir kadroyla çalışan atölye fabrika haline getirildi ve burada İngiliz Miles Magister eğitim uçaklarının seri montajına başlandı.

1939-1941 yılları arasında 2nci Dünya Savaşı öncesinde Genelkurmay Başkanlığı'nın da isteğiyle Etimesgut Uçak Fabrikası kuruldu. 1944 yılında üretime başlayan ve çok kapsamlı bir girişim olan Etimesgut Uçak Fabrikası'nda, Magister uçaklarının yanısıra, THK-1, 3, 4, 7, 9, 13 planörleri ile THK-2, 5 ve 10 tiplerinde eğitim, sağlık ve nakliye uçakları üretildi.

Ülkemizde küçük atölyelerin yaptığı motor imalat denemeleri bir tarafa bırakılırsa, ilk motor fabrikasının THK tarafından Gazi Orman Çiftliği'nde kurulduğunu söyleyebiliriz. Bu fabrikanın çalışmaları 1951 yılına kadar sürdü ve dönemin getirdiği koşullar nedeniyle aynı yıl Makina ve Kimya Endüstrisi'ne devredildi. Bu fabrika 1952'de tamamen kapatıldı, halen Türk Traktör Fabrikası olarak işletilmekte ve traktör üretimiyle ülke ekonomisine katkıda bulunmaktadır.

THK'nin 1925'ten bu yana havacılığın çeşitli dallarında yetiştirdiği Türk gençleri sadece sportif faaliyetlere katılmakla kalmadı, yurt savunmasında da etkin rol aldı. Bunun en canlı örneği 1974 Kıbrıs Barış Harekatı'nda görüldü. Hava İndirme Birliğini, o dönemde askerlik görevini parasütçü olarak yapan kurumun yetiştirdiği gençler teşkil ediyordu. Harekat sırasında kurumun uçak ve pilotlarına da önemli görevler verildi.

Özellikle 1980'li yıllardan sonra THK sportif havacılık konusunda, 1990 yılından sonra da uluslararası ilişkilerde büyük gelişmeler kaydetti. FAI Genel Kurul ve Komisyon toplantılarında etkili bir politika izlenerek THK ve Türkiye ön plana çıkarıldı. Mevcut olan planör, paraşüt, uçuş okulu ve model uçak okuluna ilave olarak 1996 yılında bünyesinde balon, yelkenkanat ve yamaçparaşütünün bulunduğu Çok Hafif Hava Araçları Okulu kuruldu.

Uluslararası Havacılık Federasyonuna (FAI) üye ülkelerin çocuklarının havacılık konusuna olan ilgilerini artırmak ve özellikle hava sporları ile havacılık ve uzay çalışmalarının tanıtımını yapmak için düzenlenen Genç Ressamlar Resim Yarışmasında gençlerimiz 1986 yılından beri; 6 dünya birinciliği, 8 dünya ikinciliği, 12 dünya üçüncülüğü ve 3 özel teşvik ödülü kazandı.

1995'de Dünya Paraşüt Şampiyonasını, 1996'da 1.Dünya Hava Oyunları Test Yarışmalarını, 1997'de 61 ülkeden 3200 sporcu, hakem ve jüri üyesi ile yöneticilerin katıldığı 7 ayrı bölgede 16 havacılık dalında yapılan 1 nci Dünya Hava Oyunlarını başarı ile organize etti.       Haziran 2000'de 6 dalda 1 nci Türkiye Hava Oyunları, Temmuz 2002'de 2 nci Türkiye Hava Oyunları, Haziran 2004'de 3 ncü Türkiye Hava Oyunları ile ulusal ve uluslar arası havacılık tarihine silinmeyecek imzalar attı.

THK, Atatürk'ün çizdiği yolda ilerlemeye devam ediyor.  Bu kapsamda attığı büyük adımlardan biri de Türk Hava Yollarıyla 10 Ekim 2004 tarihinde yaptığı THY’ye pilot yetiştirme sözleşmedir. Sözleşme kapsamında 1. dönemde 25 pilot, 2. dönemde 29 pilot yetiştirdi. 3. dönem 16 pilot adayının ise eğitimleri devam ediyor. Ayrıca verilen özel pilot kurslarında da 50 pilot adayının eğitimi halen sürüyor. 2005 yılında Türk Hava Kurumu, Türkiye’de ilk, dünyada da çok az örneği olan bir çalışmaya imza attı. Çalışmanın adı Gökyüzünden Türkiye Manzaraları. Türkiye’yi Türkiye yapan tarihi ve doğal güzelliklerin motorlu yamaçparaşütle gökyüzünden görüntüleyen 3 kişilik ekip 3 yıl içinde 76 bin kilometre yol kat ederek 26 il, 60 ilçe ve beldeye gitti. 380 uçuşla toplam 210 saat çekim yaptı. Yamaçparaşüt pilotu Orhan Özgülbaş önderliğindeki ekip çalışmalarını 81 ili kapsayacak şekilde sürdürüyor.

THK, ayrıca Uluslararası Hava Öğrenci Mübadelesi kapsamında gençlerimize her yıl farklı ülkeler ve farklı kültürlerle tanışma fırsatı sunuyor.

Gücünü Türk Halkından alan Türk Hava Kurumu etkilerini her geçen gün hissettiren küresel ısınma felaketi karşısında ülkemizin can damarı ormanlarımızın yok olmasını engellemek amacıyla 17 Mayıs 2007 tarihinde yangın söndürme uçağı alım kampanyası başlattı.

Türk Hava Kurumu, elindeki gücü sonuna kadar kullanarak ormanlarımızı koruyup, gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakabilmek için başlattığı kampanya kapsamında kendi imkanlarıyla 2 adet CL-215 amfibik yangın söndürme uçağı satın aldı ve filosuna ekledi. 3 adet uçağın alım çalışmalarını sürdüren THK’nin hedefi göl, deniz ve barajlardan su alabilen 12 adet yangın söndürme uçağı ile filosunu güçlendirmek.

İl ve ilçelerde milli ve özel günlerde havacılık gösterileri yapan Türk Hava Kurumu hava taksi uçaklarıyla hasta, yaralı ve organ nakli uçuşu görevlerini gerçekleştirirken, kuduz hastalığının kontrolü projesi kapsamında Ege bölgesinde 2008 yılı başından itibaren havadan kuduz aşılaması yapıyor.

Her yıl binlerce gence havacılığın değişik dallarında eğitim veren THK, Türkiye genelindeki 356 Halk Eğitimi Merkezinde düzenlediği model uçak kursları ile binlerce gence havacılık eğitimi veriyor. 2007 yılında 11.000, 2008 yılında 23.000 genci havacılıkla tanıştıran Türk Hava Kurumu 5 yılda ulaşmayı hedeflediği rakamlara  2 yılda ulaştı. 2009 yılı için hedefi ise 43.000 gence havacılık eğitimi vermek.

16 Şubat 1925 yılında Ulu Önder Atatürk’ün direktifleriyle kurulan Türk Hava Kurumu hayal gibi görünen havacılığı ülke geneline yayarak yetenekli uçucular ve yer personeli yetiştirdi ve tüm bunları sadece halkından aldığı destekle gerçekleştirdi.

Kaynak: www.thk.org.tr