Silifke Tekir Çiftliği Tarım Kredi Koopereatifi'nin 1 sıra nolu üyesi, Mustafa Kemal Atatürk. (30 Haziran 1936)

683 Sayılı Silifke Tekir Çiftliği Tarım Kredi Koopereatifi'ne 1 sıra nolu üye olarak bu kooperatifi desteklemişti. (30 Haziran 1936)

Atatürk ve Tarım Kredi Kooperatifleri

Atatürk 1936 yılında tarımsal kooperatifçilik konusunda yoğun faaliyetlerde bulunmuştur. Bunlardan birisi, İçel'in Tekir köyünde Atatürk'ün sahibi olduğu Tekir çiftliği civarındaki çiftçileri tarım kredi kooperatifi kurmaları için cesaretlendirerek örgütlemesidir. Merkezi Tekir Çiftliği olmak üzere bir tarım kredi kooperatif kurmak üzere 10 köyden 36 üretici, kurucu üye olarak Silifke Ziraat Bankasına imzalı bir dilekçe vermişlerdir. Soyadı Kanunu çıkıncaya kadar Mustafa Kemal adını kullanan Atatürk, özel bir yasayla kendisine Atatürk soyadı verildikten sonra ilk kez Kemal Atatürk ismini kullanarak ve kooperatifin 1 nolu kurucu üyesi olarak bu dilekçeyi imzalamıştır. Dilekçenin metni şöyledir.

"Silifke Ziraat Bankasına, Merkezi Tekir Çiftliği olmak ve Arkarası, Persenti, Avşar, Karadereli, Tekir, Tekirkoyuncu, Türkmenli, Türkmenaşağı, Tozara köylerini de ihtiva etmek üzere mıntıkanızda 2836 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanununa uygun bir tarım kredi kooperatifi kurmak istiyoruz.

Dileğimiz Bankanızca da muvafık görüldüğü takdirde, imzalanmak üzere 6 nüsha ana mukavelenamenin Ekonomi Bakanlığınca tasdik ve noterlikçe tescil muamelelerinin ifası için gereğinin yapılmasını dileriz."

(Gerekli işlemler Temmuz ayında tamamlanmıştır. Ulus Gazetesi 14.7.1936)

Zamanın Ekonomi Bakanı Celal Bayar kooperatif kurma girişiminden ötürü Atatürk'e bir kutlama telgrafı çekmiş ve Atatürk bu telgrafa aşağıdaki cevabı vermiştir.

"Tarım kredi kooperatiflerinin ilki olan Tekir kooperatifinin muamelelerinin bittiğini sevinerek öğrendim. Bu kooperatife 1 nolu üye olarak bulunmamı muhabbetle yadetmenize teşekkür ederim. Tarım Kredi Kooperatiflerinin bütün yurdu kaplamasını başarı ve gayretlerinizden bekliyoruz."

Görüldüğü gibi, Atatürk kooperatifleri desteklemekle kalmamış, kendisi de Silifke Taşucunda Tekir Çiftliği'nde kurulan Türkiye'nin ilk tarım kredi kooperatifi olan Tekir Kooperatifi ile daha önce değinilen Ankara Memurlar Kooperatifine 1 nolu kurucu ortak olmuştur.

Günümüzde Silifke'ye taşınmış olan bu kooperatifin adı "Atatürk Tekir Tarım Kredi Kooperatifi" olmuştur. Kuruluş dilekçesinin verildiği 30 Haziran günü ise son yıllarda çeşitli kooperatif örgütlerince "Kooperatifçilik Bayramı" olarak kutlanmaktadır.

2834 ve 2836 sayılı tarım satış ve tarım kredi kooperatifleri yasalarının yürürlüğe girmesi ve ülkede hızla kooperatiflerin kurulmaya başlanması üzerine, 1 Kasım 1936 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisini açarken Atatürk şöyle konuşmuştur.

"Kooperatif teşkilatı her yerde sevilmiştir. Kredi ve satış için olduğu kadar, istihsal vasıtalarını öğretip kullandırmak için de kooperatiflerden istifadeyi mümkün görüyoruz."

Ziraat sanayi bilhassa üzerinde meşgul olacağımız mevzu olacaktır. Bu arada sütçülüğe, süt sanayine hususi önem vermekteyiz. Sırasıyla şehir ve kasabalarımızın temiz ve ucuz süt mamulatı ihtiyacını temin edecek fabrikalar tesisine ve bununla ahenkli bir surette köylerdeki sütleri kıymetlendirecek ve satışı kolaylaştıracak kooperatifler teşkiline çalışılacaktır.

Yukarıda açıklandığı gibi, Atatürk'ün ülkemizde kırsal ve kentsel kooperatifçiliğin geliştirilmesi için yaptığı faaliyetler oldukça yoğun olmuştur. Hayatı boyunca ekonomik kalkınmada ve üreticilerin refah düzeylerinin yükseltilmesinde kooperatiflerden önemli birer araç olarak yararlanılması gerektiğini ileri sürmüş, kooperatifçilik yasalarının çıkartılması ve kooperatiflerin kurulması için bizzat çalışmıştır.

Atatürk kooperatifçiliği her zaman övmüştür. 1925 yılında Kastamonu'da yaptığı bir konuşmada şöyle demiştir.

"Ben de çiftçi olduğumdan biliyorum, makinesiz ziraat yapılmaz, el emeği güçtür, birleşiniz, birlikte makine alınız."

Kaynak: www.tarimkredi.org.tr