Karlsbad Anıları

Gazeteci İsmail Müştak’ın Karlsbad anılarını okuyalım. Mustafa Kemal Karlsbad’da tutulmuş anılarım var, onları bu akşam size okuyacağım dedi ve yaverini çağırttı:

“‘Masanın gözünde, aç gözü, üç siyah ince defter al gel’ İsmail Müştak 6 Haziran 1918 tarihli anıları okumaya başladı, notların bazıları Fransızcaydı. Ne oldu o defterlere bilemeyeceğim, ama çok önemli anılar vardı.

O günlerde devrin ileri gelenlerinden kadınlı erkekli kalabalık bir gurup Karlsbad’da imişler. Bunların içinde Hüseyin Cahit Yalçın ve Cemal Paşa’nın eşi de varmış. Bir gece toplantısında Mustafa Kemal, ortaya Türk kadınının hürriyeti konusunu ortaya atmış. Mustafa Kemal, o geceyi hatıra defterinde şöyle naklediyordu:

-‘Geç vakit otele döndüm. Bu akşamki konuşmalarımızı buraya geçiriyorum. Efendim, önce kadınlarımızı okutmalı, sağlam bir kültür, sağlam bir anlayış sahibi yaptıktan sonra hürriyetlerini vermeliyiz. Yok, önce peçeyi kaldırmalı, sonra çarşafın eteğini biraz kısaltmalı imişiz. Oysa toplulukta bulunan kadınlarımız Avrupalı kılığındaydılar. Ben insan değil miyim? Hür yaşamak, medeni insanlar gibi yaşamak hakkım değil mi?, bir sürü geri kafaların keyfini bekleyecek miyim? Hayır. Ben iktidara geldiğim gün bu işi bir anda düzelteceğim.’ ”¹

1 Tahsin Öztin, Mustafa Kemal’den Atatürk’e, Hür Yayınları, İstanbul 1981. s. 93

Kaynak: Atatürk ve Unutulmaz Anıları, Ahmet Gürel, Bülent Türker, Nisan 2009