Bir Atatürk Öğretmeni: Refet Angın^*

2 Eylül 1928’de, yazı devrimi gezisinde Gazi Mustafa Kemal Paşa Gelibolu’ya da uğramıştır. Öğrenci Refet o günü şöyle anlatıyor:

“Karşılamada ben, Gazi’ye bir buket sunarken tökezleyip düşmüştüm. Gazi, beni yerden kaldırdı ve iki yanağımdan öptü:

-‘Acıdı mı kızım? Diye sordu. Ben:

-‘Hayır, acımadı’ diye cevap verdim. Gazi, yanındakilere:

-‘Bunun ayağına dikkat edin’ diye emir verdi.’”¹

Öğretmen Adayı Refet 24 Aralık 1930’da Edirne’de okulları gezen Gazi, Kız Öğretmen Okulu’na da uğramış, sınıflarda dersleri dinlemişti. Öğrenci Refet anlatıyor: 

“‘Atatürk, okula geldiğinde, kendisine okul adına bir buket sundum ve şu konuşmayı yaptım:

-‘Aziz Paşa’m! Türk yurdunun sınır kapısı olan Edirne’ye ve memleketimize gelişiniz bizi çok sevindirdi. Arkadaşlarım adına size hoş geldiniz, diyor ve bu buketi sunuyorum. Lütfen kabul buyurun. Paşa’m! Size öğretmen olmak için söz vermiştim. Ve işte öğretmen adayı olarak karşınızdayım. Gazi, buketi aldı ve:

-‘Evet hatırladım. Sen Gelibolu’da düşen küçük kız değil misin? Dedi. Gazi, sözlerine şöyle devam etti:

-‘Söyle bakalım, ne öğretmeni olmak istiyorsun? Ben, bir an yanımdaki öğretmenlerime baktım ve dedim ki:

-‘Matematik öğretmeni olacağım. Gazi:

-‘Hayır, sen matematik öğretmeni değil, Tarih öğretmeni olacaksın.’ dedi. Ben:

-‘Emredin Paşa’m, ama neden?’ Diye cevap verdim. Gazi:

-‘Ha, bak, ben seni küçükken de tanıdım. Sen, o zaman küçüktün; yine iki lâf etmesini biliyordun. Şimdi de seni seçtiklerine göre, sende bir şeyler var. Görüyorum ki çok okuyorsun ve güzel konuşuyorsun. Onun için sen, Tarih öğretmeni ol’ dedi.”²

Edirne İlköğretim Okulu öğretmen ve öğrencileriyle. (24 Aralık 1930)

Dolmabahçe Sarayında İkinci Türk Tarih Kongresi yapılmıştı. Bu kongreye katılan Gelibolu Ortaokulu Tarih Öğretmeni Refet Angın şöyle anlatıyor:

-“20–25 Eylül 1937 tarihleri arasında yapılan İkinci Türk Tarih Kongresinde delege olarak bulunuyordum. Dolmabahçe Sarayı’nda Kongre çalışmaları devam ederken Afet İnan, beni bir gün Atatürk’e şöyle tanıttı:

-‘Size, çiçeği burnunda bir Tarih öğretmeni tanıtmak istiyorum. Atatürk, bu söz üzerine dedi ki:

-‘Çocuk, sen geç kalmışsın; ben, onu tanıyorum.’ Ben de:

-‘Paşa’m, ben emrinizi yerine getirdim ve Tarih öğretmeni olarak emrinizdeyim.’ dedim. Atatürk:

-‘Bak, öğretmen olmak kâfi değil; görev şimdi başlıyor. Şunu iyi bil ki çok iyi öğretmen olacaksın. Çok okuyacaksın. Sen, zaten okuyorsun; ama daha çok okuyacaksın. Talebelerini çok iyi yetiştireceksin. Onlara, Kurtuluş Savaşı’nı çok iyi öğreteceksin. Ve bu arada Çanakkale Savaşları’nı sakın unutma’ dedi. Bende:

-‘Efendim, biliyorsunuz, ben Gelibolu'luyum’ dedim. Atatürk:

-‘Evet, biliyorum. Bak, çocuk; bunu neden söylüyorum? Bizi, bu günlere getiren Çanakkale Savaşları’dır. Ezkaza biz onu kaybetse idik, bugün hür dünya camiası yoktu’ diye konuşmasına devam etti. Ben ise:

-‘Tamam, Paşa’m. Emredersiniz. Şeklinde karşılık verdim.’ Atatürk, sözlerine şunları da ekledi:

-‘Bak, çocuk; sana bir şey daha söyleyeceğim. Devrimleri ve ilkeleri yaşatacaksın. Gerektiğinde mücadele edeceksin. Sakın ha, unutma.’ Ben:

-‘Paşa’m, nasıl unuturum? Cumhuriyeti nasıl kazandık? Siz, Yüce Kahraman Atatürk’sünüz’ diye cevap verdim. Atatürk, sözlerini şöyle bitirdi:

-‘Biliyorum; ama yine unutma diyorum.’”³

II.Türk Tarih Kongresi'ne katılan tarih öğretmenleri onuruna, Beylerbeyi Sarayı’nda verilen davete gelirken. (26 Eylül 1937)

* Fatma Refet Angın, 18 Mart 1915 tarihinde Gelibolu’da doğdu. İlk okul eğitimini mahalle mektebinde almaya başladı ancak sadece iki gün gitti. Okuma ve yazmayı annesinden öğrendi. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte Gelibolu’da bulunan Cumhuriyet Okulu sınavını kazandı.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın tarih öğretmeniydi. Öğretmenlik kararında Mustafa Kemal Atatürk’ün etkisi olmuştur. Atatürk ile çok kez bir arada bulunan Angın, matematik öğretmeni olmaktan vazgeçerek tarih alanına yöneldi.

Edirne Kız Öğretmen Okulunu 1932 senesinde bitirdiği zaman yeni açılan Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü Tarih Bölümüne yazıldı. Aynı zamanda Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin sınavını kazanarak oraya da kaydını yaptırdı. Bu iki okuldan 1936 senesinde mezun oldu.

Fatma Refet Angın

Fatma Refet Angın, Gelibolu Ortaokulu, Biga Ortaokulu, Bursa Kız Lisesinde tarih öğretmenliği yaptıktan sonra Antakya Kız Meslek Lisesi Müdürü oldu. Hasanoğlan Köy Enstitüsü Yüksek Kısım Şefliği; Gaziantep, Balıkesir ve Kız Meslek Lisesi müdürlüklerinde de görev aldı.

Fatma Refet Angın, Ortaköy Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi ve  İstanbul Rüştü Uzel Kız Meslek Lisesinin kuruluş çalışmalarında yer aldı.

12 Eylül askeri darbesinin sonrasında, 24 Kasım’ın Öğretmenler Günü olarak belirlenmesi ile ilk öğretmenler gününde yılın öğretmeni olarak seçildi.

Fatma Refet Angın, Yıldız Teknik Üniversitesi senatosunun 2006 senesinde almış olduğu karar ile onursal doktora unvanı aldı. Son günlerine kadar Milli Eğitim Bakanlığı Onursal Danışmanlığı görevini sürdürdü.

Fatma Rafet Angın, 30 Ocak 2010 tarihinde hayatını kaybetti.

1 Cumhuriyet Gazetesi, Sayı:1552, 3 Eylül 1928, s. 2.

2 Resmî Edirne Gazetesi, Sayı: 209, 28 Aralık 1930, s.1.

3 Cumhuriyet gazetesi, 21 Eylül 1937–26 Eylül 1937, Sayı: 4798–4803.

Kaynak: Atatürk’ten Gençliğe Unutulmaz Anılar, Ahmet Gürel, Mayıs 2009