ATATÜRK'ÜN KARTVİZİTLERİ

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu büyük önder Mustafa Kemal Atatürk'ün kullandığı kartvizitleri ile ilgili yaptığımız araştırma Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi'nde (T.İ.T.E. A.) dört, Anıtkabir, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Arşivi'nde bir olmak üzere beş kartvizit tespit ettik. Ekte örnekleri gösterilen kartvizitlerden 1, 2, 3 ve 5 numaralı olanlar Enstitümüz Arşivi'nde¹ 4 numaralı olan ise Anıtkabir, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Arşivi'nde² bulunmaktadır.

Arşivimizde bulunan kartvizitlerin tamamı Atatürk'ün yakın arkadaşlarından Behiç Erkin Bey'in arşivimize bağışladığı belgeler arasında yer almaktadır. Kartvizitlerden bir numaralı olanın arkasında 2.12.33 (2.12.1333/1917) tarihinde Mustafa Kemal'in Behiç Bey'e verdiğini belirten bir yazı vardır. Diğerlerinde herhangi bir yazı ve tarih yoktur.

1

2

3

4

5

5 Nolu Kartvizit: 1918 yılına ait, enteresan bir öyküsü olan, Atatürk`ün kendi el yazısıyla not yazdığı kartvizitir.

Hikayesi:

Atatürk 1918’de tedavi için kısa bir süre Avusturya’nın Karlsbad kaplıca ve içmece şehrinde bulunmuştur. Aynı dönemde Hicaz Valisi Ahmet Ratip Paşa’nın eşi Ayşe Sıdıka Ratip ve refakatinde bulunan kuzeni Sadrazam Hurşit Paşa’nın torunu Azize Halid ile beraber adı geçen kaplıcada kalmaktadırlar. Atatürk ile tanışma ve dostluk burda başlar ve İstanbul’da devam eder.

Bu kart, bu aile tarafından kendisi için İstanbul’da tertip edilen ve özel bir anlamı olan çay daveti için Atatürk`ün yazdığı ve yaverleri ile birlikte davete icabet edeceğini bildirdiği kartvizittir.

Atatürk'ün Yazı Devrimi'nden sonra kullandığı kartvizitlerden bir örnek

Doç. Dr. Oğuz AYTEPE*

* Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Öğretim Üyesi.

1 TİTEA, Kutu No. 162, Gömlek No. 1, Belge No. l-(9), 129 / 20224; l-(2) 129/20225; l-(8) 129 / 20223; l-(5) 129 / 2022/a.

2 Anıtkabir Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Arşivi, Belge No. 1035 / 14

Kaynak: Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 35-36, Mayıs-Kasım 2005, sayfa: 431-434