Doğu İlleri Seyahati:

1937 Sonbaharı’ndaki son doğu illeri seyahatinde Pertek’te, (Tunceli) karşılamaya sıralanmış ilkokul çocuklarının yüzlerindeki çıban izleri dikkatini çekti ve sebebini sordu.

Kazada bir süredir hükümet doktoru yoktu. İl Sağlık Müdürü, bir çeşit sivrisineğin cildteki tahribi olduğu cevabını verince sordu:

- “Ne demek bir nevi sivrisinek? Tahlili yapılmadı mı? Mücadele edilmedi mi?

Vali’nin, Kumandanın, öteki hükümet erkanının yüzlerine baktı. Yerli memurların dışındakilerde, böylesine izler yoktu!

Üzerine gitti olayın ve bir savunma çaresi olarak Vali dedi ki:

- “Yaz mevsiminde cibinliklerle korunulmaktadır. Bir de haşere öldürücü ilaçlarla…”

Sordu:

- “Ya cibinlik kuramayanlarla, ilaç bulamayan veya alamayanlar ne oluyor? Benim bu gördüklerim anlaşılan bu çaresizlerden olacak..”

Ve seyahate iştirak etmiş, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Hulusi Alataş’a döndü:

- “Ankara’daki Enstitüde bu mahlukun tahlilini yaptırın ve burasını sıtma mücadele sahasına alın…”

Bahsettiği Rokfeller Fondasyonu’nun kurduğu ve daha sonra adı Refik Saydam Sıhhat Enstitüsü olan araştırma merkeziydi.

Tunceli Pertek'te Öğrencilerle Konuşurken.. (17 Kasım 1937)

Bakan o gün döndü Ankara’ya. Yanında canlısı-cansızı bölgenin ünlü sivrisineklerinden bir koli ile!..

Ve, yine beraberinde olan İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’ya:

- “Ne ibretli değil mi? Bu sivrisinekler idare edenlere değilde edilenlere musallat oluyorlar!..” demişti.

Olayı anlatan Şükrü Kaya:

- “Milleti ile alakalı oldu mu sitemi, her zaman olduğu gibi nazik, ama tokattan ağırdı…” der. 

Tunceli Pertek'te Öğrencilerle Konuşurken.. (17 Kasım 1937)

Kaynak: Atatürk’ün Son Günleri, Cemal Kutay, 3. Baskı Ekim 2005. İklim Yayıncılık. ISBN: 975-988-847-5. Sayfa:199