TBMM Reisi Gazi Mustafa Kemal Paşa, İcra Vekilleri Reisi Rauf Orbay İle birlikte Çankaya Köşkü bahçesinde. (12.1922)
Fotoğrafdakiler: Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Autochrome tekniği ile çekilen ilk renkli fotoğrafların bir tanesi. |
Fotoğraf Kaynağı: Albert Kahn Arşivi, 1922. |
Fotoğraf Sanatçısı: Albert Kahn |
TBMM Reisi Gazi Mustafa Kemal Paşa, İcra Vekilleri Reisi Rauf Orbay İle birlikte Çankaya Köşkü bahçesinde. (Aralık 1922)
“Gezegen Arşivleri” (Archives de la Planète) 1909-1931 yılları arasında dünyanın dört bir yanında çekilmiş yaklaşık 72 bin adet otokrom (autochrome) fotoğraf ve yüzlerce saatlik film kaydından oluşan ve günümüze kadar korunabilmiş nadide bir görüntü arşividir. Projenin kurucusu ve finansörü Fransız iş adamı Albert Kahn’dır. Projenin yürütücülerinden Jean Brunhes, nelerin hangi şekilde kaydedilmesi gerektiği konusunda ekiptekilere eğitim vermiştir. Kahn’ın hızla değişen dünyanın fotoğraflanması gerektiği düşüncesi dünya seyahati sırasındaki gözlemleri sonucu belirmiş, Fransa’ya döner dönmez de proje için gerekli hazırlıklara başlamıştır. Lumiѐre kardeşlerin icadı ilk renkli fotoğraf olan otokromu da ilk kez seyahati sırasında deneyimleyen Kahn, projenin otokrom ile çekilmesi gerektiğini düşünür. Otokrom, cam üzerinde renkli pozitif bir görüntü sağlayan bir fotoğraf tekniğidir. Görüntüyü sabitlemek için kullanılan malzemelerden dolayı sonuç grenli, yumuşak ve resimsi bir etkidedir. 22 yıl içerisinde toplam 55 ülkede kentlerin, insanların, kültürlerin ilk renkli fotoğrafları projenin fotoğrafçıları tarafından üretilmiştir. Arşivde Avrupa, İrlanda Kelt kültürü, Asya, Afrika, Amerika coğrafyası, kültürü ve günlük yaşama dair etnoğrafik açıdan son derece önemli fotoğraflar ve film kayıtları bulunmaktadır. Diğer yandan, projenin aktif olduğu dönemde, I. Dünya Savaşı ve Balkan Savaşları gibi tarihsel olarak kritik olaylar ve sonuçlar kayıt edilebilmiştir. Günümüzde Gezegen Arşivleri Fransa’da, Paris yakınlarındaki Albert Kahn Müzesi’nde muhafaza edilmekte, arşivin sanal olarak paylaşılması ve fiziksel olarak sergileme ve sunum organizasyonları FAKİR isimli kuruluş tarafından gerçekleştirilmektedir. Arşiv kapsamlı bir biçimde BBC televizyonu tarafından çekilen “The Wonderful World of Albert Kahn” isimli belgesel serisinde ele alınmıştır.
Ayrıca Albert Kahn, Atatürk’ün ilk renkli fotoğraflarını çeken kişidir.
Albert Kanh’ın 'Gezegenin Arşivleri' adlı fotoğraf projesi için dünyanın bir çok ülkesine gönderdiği fotoğrafçılarından Stéphane Passet, Auguste Léon, Léon Meşgul ve Frédéric Gadmer, 1912 – 1929 yılları arasında Osmanlı ve Türkiye’ye gelir. Adana, Afyon, Ankara, Antakya, Aydın, Bursa, Edirne, İskenderun, İstanbul, İzmir, Karahisar, Turgutlu, Uşak, Kilikya (Adana ve çevresi) Bölgesini, autochrome tekniğiyle 1600’den çok, belki de ilk kez renkli olarak fotoğraflarlar. Frédéric Gadmer, aralarında Rauf (Orbay) Bey ve Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa gibi Cumhuriyet’in önemli isimlerini de bu fırsatla fotoğraflamayı başarır.